Universidad Pública de Navarra - Nafarroako Univertsitate Publikoa
Nafarroako Unibertsitate Publikoa
| Kodea: 401203 | Irakasgaia: NUTRIZIOA ETA DIETETIKA | ||||
| Kredituak: 6 | Mota: Oinarrizkoa | Ikasmaila: 1 | Iraupena: 2º S | ||
| Saila: Agronomia, Bioteknologia eta Elikadura | |||||
| Irakasleak: | |||||
Deskripzioa/Edukiak
Giza nutrizioaren eta dietetikaren hastapenak. Giza elikaduraren oinarriak. Giza organismoaren behar nutrizional eta energetikoak. Gomendio nutrizionalak eta egoera nutrizionala. Makromantenugaien alderdi nutrizionalak. Mikromantenugaien alderdi nutrizionalak. Elikagaiak: sailkapena, balio nutrizionala, kalterik eza eta higienea. Dietetika: dietak ebaluatzeko sistemak eta gidak. Nutrizioa eta dietetika haurdunaldian eta bularra emateko garaian. Nutrizioa eta dietetika bularra hartzeko garaian eta haurtzaroan. Nutrizioa eta dietetika nerabezaroan eta helduaroan. Nutrizioa eta dietetika klimaterioan. Nutrizioa eta dietetika zahartzaroan. Elikagaien eta xenobiotikoen arteko elkarrekintzak. Dieta terapeutikoak: motak, helburuak eta argibideak. Dietak digestio aparatuaren nahasmenduetan. Dietak giltzurrunetako patologietan. Dietak patologia kardiobaskularretan. Dietak patologia metabolikoetan.
Gaitasun orokorrak
Oinarrizko gaitasun hauek (OG) eskuratu beharko lituzkete ikasleek irakasgai honetan:
1-OG. Ikasleek frogatu izatea badauzkatela eta ulertzen dituztela bigarren hezkuntza orokorraren oinarrian den ikasketa arloari dagozkion ezagutzak, kontuan harturik ezen, arlo horren jakintza maila edukitzeko, nahiz eta testuliburu aurreratuetan aurkitzen den, eduki behar direla, halaber, alderdi batzuetan, ikasketa alor honen abangoardiatik heldu diren ezagutza batzuk.
Zeharkako gaitasun hauek (ZGO) eskuratu beharko lituzkete ikasleek irakasgai honetan:
1-ZGO. Analisirako eta sintesirako gaitasuna
2-ZGO. Denbora antolatzekoa eta kudeatzeko gaitasuna
5-ZGO. Ikasteko gaitasuna
6-ZGO. Informazioa kudeatzeko trebetasunak
7-ZGO. Kritikarako eta autokritikarako gaitasuna
9-ZGO. Ideia berriak sortzeko gaitasuna
10-ZGO. Arazoen konponbidea
11-ZGO. Erabakiak hartzeko gaitasuna
12-ZGO. Talde lanerako gaitasuna
13-ZGO. Pertsonen arteko trebetasunak
18-ZGO. Nork bere kasa lan egiteko trebetasuna
21-ZGO. Kalitatearekiko kezka
Berariazko gaitasunak
Oinarrizko prestakuntza komuneko gaitasun espezifiko hauek (OGE) eskuratu beharko lituzkete ikasleek irakasgai honetan:
8-OGE. Prebalentziarik handiena duten nutrizio-arazoak identifikatzea eta gomendio dietetiko egokiak aukeratzea-
9-OGE. Mantenugaiak eta mantenugai horiek dituzten elikagaiak identifikatzea.
10-OGE. Bizi-zikloan zehar osasuntsu dauden nahiz osasun-arazoak dituzten pertsonen nutrizio-beharrak ezagutzea eta baloratzea, elikadura-jokabide osasungarriak sustatzeko eta indartzeko.
11-OGE. Osasun-zainketei buruzko informaziorako eta komunikaziorako teknologiak eta sistemak aplikatzen jakitea.
Ikasketaren emaitzak
E1- Elikagaien osagaiek osasunari eta gaixotasunei dagokienez izaten dituzten prozesu nutrizionalak identifikatzea.
E2- Metodo klinikoak aplikatzea pazientearen premia energetiko eta nutrizionalak kalkulatzeko.
E3- Gizabanakoaren egoera nutrizionala baloratzeko modua ematen duten datuak aztertzea eta interpretatzea, bai komunitatean baita arreta espezializatuan ere.
E4- Elikadurako jarraibide baten kalitate nutrizionala eta dietetikoa ebaluatzea, baita pazientearen egoera fisiologikorako egokia ote den ere.
E5- Pazientearen egoera fisiologiko eta patologiko bakoitzerako egokienak diren nutrizio-zainketak aplikatzea.
E6- Ospitaleko dieten eta laguntza nutrizionalaren oinarriak ezagutzea.
Metodologia
| Prestakuntza-jarduerak | Ordu presentzialak ikasle bakoitzeko | Ordu ez-presentzialak ikasle bakoitzeko |
| 1.J Eskola magistralak | 21,5 | 45,0 |
| 4.J Ikasgelako jarduerak | 6,0 | 5,0 |
| 2.J Praktikak/mintegiak/lantegiak | 28,0 | 40,0 |
| 6.J Tutoretzak mintegietan | ||
| 4.J Jarduera orohartzaileak / Azterketak | 4,5 | |
| 5.J Ikaslearen lana: ikasketa eta autoebaluazioak NireIkasgelategian | Aurrekoen barnean | |
| Guztira | 60 | 90 |
Ebaluazioa
| Ikaskuntzaren emaitza |
Ebaluazio jarduera |
Pisua (%) | Errekupera daitekeen edo ez |
Eskatzen den nota minimoa |
|---|---|---|---|---|
| E1, E4 , E5, E6 Jakintzagaiaren ezagupen teorikoak menderatzea. ZGO |
Idatzizko proba objektiboak. Idatzizko bi proba objektibo | 50 | Errekuperatzeko modukoa | 5/10 |
| E2, E3, E4 Jakintzagaiaren alderdi praktikoak menderatzea. Gaitasunak: ZGO: 1-12; OGE 1-4 |
Problemak konpontzea eta kasuak aztertzea. Kasu batean oinarritutako idatzizko proba | 25 | Errekuperatzeko modukoa | 5/10 |
| E5 Dokumentu zientifiko bat prestatzeko eta informazioa transmititzeko eta ezagutza partekatzeko trebetasuna. Gaitasunak: ZGO: 1-12; OGE 1-4 | Banakako edo taldeko lanak baloratzea. Txostena prestatzea, aurkeztea eta jendaurrean defendatzea | 25 | Ez da errekuperatzeko modukoa | 5/10 |
Baliteke onderazio portzentajea % 5aldatzea. Irakasgaiko azterketak gainditzeko, 10etik 5 puntu lortu beharko dira gutxienez idatzizko hiru probetako bakoitzean eta taldeko lanean.
Errekuperatzeko ebaluazioan, hauei dagozkien edukien azterketa besterik ezin izanen da egin:
- irakasgaiaren ezagupen teorikoei dagozkienak: 1. eta 2. moduluetako eta 3.aren parte bateko edukiak
- irakasgaiaren alderdi praktikoak (saio praktikoen % 80ra joan eta gero): kasu bat konpontzea
Gai-zerrenda
Teoriako saioak:
| Unitatea | Gaiak |
| 1. Nutrizioaren alderdi orokorrak | 1. Giza nutrizioaren eta dietetikaren hastapenak. 2. Giza elikaduraren oinarriak. 3. Egoera nutrizionala: oinarriak. 4. Energia- eta mantenugai-premiak. 5. Proteinen alderdi nutrizionalak. 6. Gluzidoen alderdi nutrizionalak. 7. Lipidoen alderdi nutrizionalak. 8. Bitaminen alderdi nutrizionalak. 9. Elementu mineralen eta uraren alderdi nutrizionalak. |
| 2. Dietetikaren alderdi orokorrak | 10. Animalia-jatorriko elikagaiak: balio nutrizionala, kalterik eza eta higienea. 11. Landare-jatorriko elikagaiak: balio nutrizionala, kalterik eza eta higienea. 12. Era askotako jatorriko elikagaiak: balio nutrizionala, kalterik eza eta higienea. 13. Dietetika: dietak ebaluatzeko sistemak eta gidak. 14. Nutrizioa eta dietetika haurdunaldian eta bularra emateko garaian. 15. Nutrizioa eta dietetika bularra hartzeko garaian eta haurtzaroan. 16. Nutrizioa eta dietetika zahartzaroan. 17. Nutrizioa eta dietetika klimaterioan. 18. Nutrizioa eta dietetika zahartzaroan. 19. Nutrizioa eta dietetika ariketa fisikoan eta kirolean (aukerakoa) |
| 3. Dietetikaren aplikazioak: dieta terapeutikoak | 20. Nutrizio klinikoa: ospitaleko dietak. 21. Nutrizio klinikoa: laguntza nutrizionala. 22. Elikagaien eta xenobiotikoen arteko elkarrekintzak. 23. Dietak egoera patologikoetan I. 24. Dietak egoera patologikoetan II. |
Praktika esperimentalen programa
Praktiketako saioak eta lantegiak:
| Unitatea | Gaiak |
| 1. Egoera nutrizionala | 1. Egoera nutrizionala (1): balorazio antropometrikoa (datuak). 2. Egoera nutrizionala (2): balorazio antropometrikoa (emaitzak). 3. Egoera nutrizionala (3): balorazio fisikoa eta biokimikoa. 4. Egoera nutrizionala (4): bioinpedantziometria bipolarra eta oktopolarra. 5. Gastu energetikoa: zeharkako kalorimetria eta aurreikusteko formulak. |
| 2. Dietetikaren oinarriak | 6. Dietetika (1): gida dietetikoak eta errazioak. 7. Dietetika (2): erregistro dietetikoak eta dietaren oreka kualitatiboa. 8. Dietetika (3): elikagaien osaera-taulak eta dietaren oreka kuantitatiboa. |
| 3. Dietetikaren aplikazio klinikoak | 9. Dietaren balorazioa programa informatiko baten bidez 10. Dieta terapeutikoak: 1. lantegia 11. Dieta terapeutikoak: 2. lantegia 12. Dieta terapeutikoak: 3. lantegia 13. Dieta terapeutikoak: 4. lantegia 14. Dieta terapeutikoak: esleitutako gaiari buruzko ahozko aurkezpena (23. eta 24. gaiak) |
Bibliografia
Sar zaitez irakasleak liburutegiari eskatu dion bibliografian.
Oinarrizko Bibliografia:
- Gómez, C., Palma, S., García, N., Calvo, S. C. (2019). Manual de nutrición clínica: Hospital Universitario La Paz. Universidad Nacional de Educación a Distancia.https://biblioteca.unavarra.es/abnetopac/abnetcl.cgi?TITN=520907
- Ibáñez Moya, F. C. (2017). Nutrición y dietética: de la teoría a la práctica. Eunate.
- Salas-Salvadó, J., Bonada, A., Trallero, R., Saló, M. E., Burgos, R. (2019). Nutrición y dietética clínica. (4ª ed.). Elsevier.
Bibliografia osagarria:
- Bezares, V. R. (2015). Evaluación del estado de nutrición en el ciclo vital humano. McGraw-Hill Educación. https://biblioteca.unavarra.es/abnetopac/abnetcl.cgi?TITN=547494
- Mahan, L. K. y Raymond, J. L. (2021). Krause, Mahan, dietoterapia. (15ª ed.). Elsevier.
- Olveira, G. (2018). Manual de nutrición clínica y dietética. (3ª ed.). Díaz de Santos. https://biblioteca.unavarra.es/abnetopac/abnetcl.cgi?TITN=536982
Interneteko webguneak:
- Sociedad Española de Nutrición Comunitaria. http://www.nutricioncomunitaria.org
- Sociedad Española de Nutrición Parenteral y Enteral. https://senpe.com/
Non emango den
Iruñeko campusa: Osasun Zientziak.
Tokia (Osasun Zientzien Fakultatea).