Universidad Pública de Navarra - Nafarroako Univertsitate Publikoa
Nafarroako Unibertsitate Publikoa
| Kodea: 305301 | Irakasgaia: KULTURA ONDARE IMMATERIALA | ||||
| Kredituak: 6 | Mota: Nahitaezkoa | Ikasmaila: 3 | Iraupena: 1º S | ||
| Saila: Giza eta Hezkuntza Zientziak | |||||
| Irakasleak: | |||||
| IBARRA MURILLO, M. RONCESVALLES [Tutoretzak ] | ASIAIN ANSORENA, ALFREDO (Resp) [Tutoretzak ] | ||||
| SAENZ ABARZUZA, IGOR [Tutoretzak ] | |||||
Deskripzioa/Edukiak
Kultura paisaiek duten ondare materiagabe-izaera. Identitateak eta kultura aniztasuna. Eguneroko bizimoduari eta lanari lotutako eskulangintza tekniken ezagutza jarauntsia. Naturarekin eta unibertsoarekin erlazionatutako ezagutzak eta erabilerak. Errituak, jaiak, jateko ohiturak eta herri kirolak. Ahozko tradizioa eta hizkuntza kontuak. Leku izendegia. Tradiziozko musikak.
Gaitasun orokorrak
Oinarrizko Gaitasunak
OG1 - Ikasleek bigarren hezkuntza orokorreko oinarritik abiatzen den ikasketa-arlo batean ezagutzak dituztela eta ulertzen dituztela frogatu izatea eta, nahiz eta testu-liburu aurreratuetan laguntza bilatu, beren ikasketa-alorreko abangoardiatik datozen ezagutzak dauzkatela adierazten duten zenbait alderdi kontrolatzeko mailan daudela frogatzea.
OG2 - Ikasleek eskuratutako ezagutzak euren lanetan edo bokazioetan modu profesionalean aplikatzen jakitea, eta beren ikasketa arloaren barruan arrazoiak prestatzearen eta defendatzearen bidez zein problemen ebazpenaren bidez demostratzen diren gaitasunak edukitzea.
Gaitasun orokorrak
GO4 - Artea eta kultur adierazpenak historian zehar emandako eraldaketa sozial, politiko eta ekonomikoaren prozesu luzeekin harremanetan jarri.
GO5 - Natur eta kultur ondare mota ezberdinak identifikatu, hala nola bere zaintzarako erakundeak, testu inguru historiko, geografiko eta sozialarekin duten eragina ulertu ahal izateko.
Berariazko gaitasunak
BG3 - Prozesu historikoetan inguru natural eta sozialaren oinarrizko ezaugarriek duten eragina ulertzea.
BG4 - Ondarearen degradazioa eragin dezaketen faktore administratibo, legal, natural eta sozialen analisi integratua burutu, ondarea zaintzeko proposamenak ezarri ahal izateko.
BG8 - Ondare arkeologikoaren ezagupenak erabili egunerokotasunarekin loturiko aztarna materialen eta manifestazio artistiko eta kulturalen bitartez, horrela gizarte historikoen ezaugarriak eta garapena identifikatzeko.
BG11 - Landa eta hiri eremuak ondare kolektibo gisa baloratzea, gizarteen bilakaera historikoa ulertzeko beharrezkoak baitira.
BG18 - Paisaien osaketan giza eta natura faktoreen arteko interrelazioa ulertu, horien inguruan sortutako ondare material eta materiagabea interpretatu ahal izateko.
Ikasketaren emaitzak
IE7- Edozein kultura agerpenen izaera materiagabea definitu eta analizatzea, KOMaren eremuak ukitzen eta ezaugarritzen dituzten alderdi berekiak eta legeria balioesteko.
IE8-MOMaren alderdi berekiak deskribatzea, hura KOMaren zati oso esanguratsua den aldetik.
Metodologia
Irakaskuntza metodologiak
| Kodea | Deskribapena |
| IM1 | Azalpenezko metodoa |
| IM2 | Ariketa eta arazoen ebazpena |
| IM3 | Irakaskuntza kooperatiboa talde txikietan |
Jarduera hezigarriak
| Kodea | Jarduera hezigarriak | Orduak | Aurrez -aurrekoak |
| JH1 | TALDE OSOA - Klaseak talde osoarekin | 42 | 100 |
| JH2 | PRAKTIKAK - klase praktikoak | 12 | 100 |
| JH3 | LAN KOOPERATIBOA - Lan edo proiektuak egin talde kooperatiboetan | 20 | 10 |
| JH4 | LAN AUTONOMOA - Ikaslearen ikasketa eta lan autonomoa | 70 | 0 |
| JH5 | TUTORETZAK - Tutoretzak | 2 | 0 |
| JH6 | EBALUAZIOA- Ebaluazio frogak | 4 | 100 |
| OSOTARA | 150 |
Ebaluazioa
| Ikaskuntzaren emaitza |
Ebaluazio jarduera |
Pisua (%) | Errekupera daitekeen edo ez |
Eskatzen den nota minimoa |
|---|---|---|---|---|
| R7, R8 | Parte-hartze aktiboaren erregistroa | 5 | Ez | Ez |
| R/, R8 | Bakarkako lana | 10 | Aurkezpen berria |
10etik 4ko gutxieneko nota
|
| R7, R8 | Memoria txostenaren aurkezpena | 30 | Txosten huts eginaren aurkezpen berria | 10etik 4ko gutxieneko nota |
| R7, R8 | Ahozko (ikus-entzunezko) aurkezpena | 10 | Ez | Ez |
| R7, R9 | Proba idatzia | 45 | Proba berria | 10etik 4ko gutxieneko nota |
Idatzizko probak gaiak kitatzeko bi azterketa partzial izango ditu seihilekoan zehar (% 25 +% 20).
Ebaluazioaren zehaztapena eta berrantolaketa:
OHIKO EBALUAZIOA
Ikasgela edo aurrez aurreko lana (sarean, beharrezkoa bada) = % 15
Partaidetza aktiboa ikasgelan = % 5. Sinaduren kontrolaz gain, ikasgelako praktikek bi diseinu izango dituzte: kasuen azterketa (nazioartekoa eta tokikoa) eta ikasgelako bitartekaritza praktikak. Praktika horietako asko NireIkasgelategian kudeatuko dira eta kalifikazioa izango dute.
Banakako lana: artikulu zientifikoen bakarkako bi berrikuspen = % 10. Bata ahozko tradizioaren ingurukoa izanen da eta besteak musika eta dantza tradizionalen eremua ukituko du.
Lan intelektual autonomoa =% 45
Azerketa idatziak =% 45. Gaiak kitatzeko bi azterketa partzial edo azken proba arrunta.
Lehen azterketa partziala =% 25. 1. eta 2. gaiak. Bi zati izango ditu: kontzeptuen ezagutza (test eta galdera laburrak) eta gaiaren gai garrantzitsu bat garatzea.
Bigarren azterketa partziala =% 20. 3. gaia. Hiru zati izango ditu: kontzeptuen ezagutza (test eta galdera laburrak), gaiaren gai garrantzitsu bat garatzea eta kontzeptuak kasu baten azterketari aplikatzea.
Azken proba arrunta =% 45. Aurreko zatiren bat berreskuratzeko edo azterketa partzialera aurkeztu ez direnentzat. Hiru zati izango ditu: kontzeptuen ezagutza (proba eta galdera laburrak); gai garrantzitsua garatzea eta kontzeptuak kasu baten azterketari aplikatzea.
Lan intelektual zuzendua=% 40
Ondasun materiagabe errealari buruzko dokumentazioa eta ikerketa txostena aurkeztea: idatzizko aurkezpena =% 30.
Ondasun materiagabearen ikus-entzunezko aurkezpena: gehienez 5 minutuko ikus-entzunezko baten grabazioa =% 10.
Zati bakoitzeko 4 / 10 gutxienez (ikasgelako lana, norberaren lan intelektuala eta lan intelektual zuzendua).
EZOHIKO EBALUAZIOA
Zati horietako batzuetan 4 / 10 lortu ez duten ikasleentzat. Ikus-entzunezko aurkezpena (% 10) eta parte hartze aktiboa (% 5) ezin dira berreskuratu.
Ezohiko ebaluazioan berreskura daitekeen gehieneko portzentajea, beraz, % 85koa izango da.
Gai-zerrenda
1. gaia. Sarrera laburra. Ondare kontzeptuaren bilakaera: gaur artekoaren sintesi laburra. Ondarearen egungo kontzeptua. Paisaiak eta ibilbideak. Ondasun naturalak, higiezinak, higigarriak eta materiagabeak. Ondare ondasunetan dimentsio ukiezin eta ukiezin banaezina. Ondare bihurtzeko prozesua. Ondarearen gizarte erabilerak. Aberastasunaren kudeaketa eta bitartekaritza orokorrean.
2. gaia. Kultura ondare materiagabea eta honen adigai interesgarrienak. Kultura Ondare Materiagabe Babesteko Hitzarmena (UNESCO, Paris, 2003). KOMren definizioa, ezaugarriak eta mugaketa: Hitzarmena eta Plan Nazionala (2011). UNESCOren Babeserako Kontzeptua: Zerrendak, Jabetza Intelektuala (OMPI), Gomendatutako Ekintzak eta Praktika Onak. KOM kudeaketa: arriskuak, nazioarteko, estatuko eta eskualdeko legeria, inbentarioak eta katalogoak. KOMren bitartekaritza: zabalkundea eta ondarearen hezkuntza. KOM, turismoa eta ekonomia birbaloratzea.
3. gaia. KOMren zeharkako elementuak: oroimena eta hizkuntzak (hitzezkoak, musikazkoak eta gorputzezkoak). KOMren zentzumen aniztasuna eta multimodalitatea.
3.1. Hizkuntza KOMren bideratzaile. Etnolinguistika eta etnopoetika gaiak. Kasuetan oinarritutako ikaskuntza.
3.2. Musika eta dantza KOMn. Etnomusikologia eta musika hizkuntzako gaiak. Kasuetan oinarritutako ikaskuntza.
4. gaia. KOMren eremuak: UNESCO eta Plan Nazionala. Ordezkatutako kasu gidatuen analisia (Nafarroako Ondare Materiagabearen BIC, Espainiako Ordezkaritza Deklarazioak eta UNESCOren Ondasun Ordezkarien Zerrenda).
5. gaia. Aplikazio praktikoa zerbitzu-ikaskuntzako proiektu batean: kultura ondare materiagabearen azterketa Nafarroako Gobernuaren inbentario ofizialetik ondasun materiagabe baten dokumentazioaren eta ikerketaren bidez. Plangintza: dokumentazio lana eta landa lana. Osaketa: ondasun materiagabearen inbentarioa eta ikus-entzunezko erregistroa. Ondorioak: azken txosten teknikoa idaztea (zaintza, bitartekaritza eta birbalorazioa). Bikoteka edo talde txikitan egiteko aukera.
Bibliografia
Sar zaitez irakasleak liburutegiari eskatu dion bibliografian.
1. Oinarrizko bibliografia:
Akagawa, N., & Smith, L. (Eds.). (2018). Safeguarding Intangible Heritage: Practices and Politics. Routledge.
Arévalo, J. M. (2004). La tradición, el patrimonio y la identidad. Revista de estudios extremeños, 60 (3), 925-956.
Asiain Ansorena, A. (2013). El patrimonio cultural inmaterial: estado de la cuestión en el décimo aniversario de la Convención de la UNESCO (con una mirada especial a Navarra). Cuadernos de Etnología y Etnografía de Navarra, 88 (2013), 125-168.
Asiain Ansorena, A. (2016). Multimodalidad y Patrimonio Cultural Inmaterial (PCI). HUARTE DE SAN JUAN. Filología y Didáctica de la Lengua N. 16/Filologia eta Hizkuntzaren Didaktika 16 Z. Pamplona: Universidad Pública de Navarra/Nafarroako Unibertsitate Publikoa, 2016. Págs. 111-136.
Blacking, J. (2015). ¿Hay música en el hombre? Alianza editorial.
Calle, I. M. (2020). La protección del patrimonio cultural inmaterial en Europa. Revista de estudios europeos, (75), 261-276.
Cámara de Landa, E. (2016). Manual de etnomusicología. Música Hispana Textos.
Coseriu, E. (1981). La socio-y la etnolingüística. Anuario de Letras. Lingüística y Filología, 19, 5-30.
Cruces, F. (2001). Las culturas musicales: lecturas de etnomusicología. Editorial Trotta.
Díaz Cabeza, M.C. (2010). Criterios y conceptos sobre el patrimonio cultural en el siglo XXI. Barcelona: Gustavo Gilli.
Duranti, A. (2000). Antropología lingüística. Ediciones AKAL.
Fontal, O. (2013). La educación patrimonial. del patrimonio a las personas. Gijón: Trea.
Fontal-Merillas, O., & Marín-Cepeda, S. (2018). Nudos Patrimoniales. Análisis de los vínculos de las personas con el patrimonio personal. Arte, individuo y sociedad, 30(3), 483.
García Cuetos, M. P. (2012). El patrimonio cultural. Conceptos básicos (Vol. 207). Universidad de Zaragoza.
Gembero, M. (2005). El patrimonio musical español y su gestión. Revista de musicología, 135-181.
González Cambeiro, S., y Querol, M. Á. (2014). El patrimonio inmaterial. Madrid, Catarata.
Halbwachs, M. (2004). La memoria colectiva. Zaragoza: Prensas Universitarias de Zaragoza.
Herández Collazos, I. (2015). Chronicle on traditional Knowledge and intellectual property protection. RIIPAC: Revista sobre Patrimonio Cultural, (7), 1-39.
Hymes, D. H. (2003). Now I know only so far: Essays in ethnopoetics. U of Nebraska Press.
Martos Molina, M. (2016). Herramientas para la gestión turística del patrimonio cultural. Gijón, Ediciones TREA.
Norton, B., & Matsumoto, N. (Eds.). (2018). Music as Heritage: Historical and Ethnographic Perspectives. Routledge.
Querol, M. Á. (2020). Manual de gestión del patrimonio cultural. Madrid, Ediciones Akal.
Smith, L., & Akagawa, N. (Eds.). (2008). Intangible heritage. Routledge.
Stefano, M. L., & Davis, P. (Eds.). (2016). The Routledge companion to intangible cultural heritage. Taylor & Francis.
Prats, Ll. (1997). Antropología y patrimonio. Barcelona, Ariel.
Pulido, J. I., Calle, M. D., & Velasco, M. (2013). Turismo cultural. Madrid: Editorial Síntesis.
Santacana Mestre, J. y Llonch, N. (2016). El patrimonio cultural inmaterial y su didáctica. Gijón, Trea.
Uccella, F. R. (2013). Manual de patrimonio literario: espacios, casas-museo y rutas. Gijón, Trea.
UNESCO. (2003). Convención para la salvaguardia del patrimonio cultural inmaterial. Recurso en línea: http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=17716&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html
Velasco, H. (2012). Las amenazas y riesgos del patrimonio mundial y del patrimonio cultural inmaterial. Anales del Museo Nacional de Antropología X I V: 10-19.
Whatley, S., Cisneros, R. K., & Sabiescu, A. (Eds.). (2018). Digital Echoes: Spaces for Intangible and Performance-based Cultural Heritage. Springer.
Páginas web / Webguneak
Archivo del patrimonio inmaterial de Navarra / Nafarroako ondare materiagabearen Artxiboa: www.navarchivo.com
Atlas de la danza tradicional en Navarra / Nafarroako dantzen Atlasa: www.dantzatlas.navarchivo.com/es
Dantzan: https://dantzan.eus/
"Fons de Música Tradicional IMF-CSIC: Una col·lecció de patrimoni musical", Fondo de Música Tradicional IMF-CSIC, ed. E. Ros-Fábregas (data d¿accés: 17 Jun 2021), https://musicatradicional.eu/ca/home
Xenpelar Dokumentazio Zentroa: https://bdb.bertsozale.eus/es/info/7-xenpelar-dokumentazio-zentroa
2. Bibliografia osagarria:
a) Sarrerako gaiak
Brosius, C., & Polit, K. M. (Eds.). (2020). Ritual, heritage and identity: The politics of culture and performance in a globalised world. Taylor & Francis.
Halbwachs, M. (2004). Los marcos sociales de la memoria (Vol. 39). Anthropos Editorial.
Nora, P. (1997). Les lieux de mémoire, vol. I-III. París: Gallimard
Petrillo, P. L. (2019). The Legal Protection of the Intangible Cultural Heritage. Springer, Cham.
Prats, Ll. (1998). "El concepto de patrimonio cultural". Política y sociedad, nº 27, pp. 63-76.
Ricoeur, P. (2003). La memoria, la historia, el olvido. Madrid: Trotta.
Rubenstein, J. M. (2018). The cultural landscape: an introduction to human geography. Pearson.
Silverman, H. (2009). Intangible heritage embodied. H. Silverman, & D. F. Ruggles (Eds.). Springer-Verlag New York.
Tugores, F. y Planas, R. (2006). Introducción al patrimonio cultural. Gijón, Trea.
Wiktor-Mach, D. (2019). Cultural heritage and development: UNESCO¿s new paradigm in a changing geopolitical context. Third World Quarterly, 40(9), 1593-1612.
b) Etnolinguistika eta etnopoetika
Ahearn, L. M. (2021). Living language: An introduction to linguistic anthropology. John Wiley & Sons.
Asiain Ansonera, A. (2017). Literatura de tradición oral en Navarra: balance y perspectivas/Oral Literature from Navarra: assessment and perspectives. Boletín de Literatura Oral, 209-236.
Asiain Ansorena, A., & Aznárez Mauleón, M. (2012). Patrimonio cultural inmaterial y adquisición/desarrollo del lenguaje: tradición discursiva y psicodinámica oral. HUARTE DE SAN JUAN. Filología y Didáctica de la Lengua N. 12/Filologia eta Hizkuntzaren Didaktika 12 Z. Pamplona: Universidad Pública de Navarra/Nafarroako Unibertsitate Publikoa, 2012. Págs. 45-64.
Azkue, R.M. (1989 [1941? ¿ 1947] ). Euskalerriaren Yakintza (Literatura Popular del País Vasco). Madrid: Euskaltzaindia ¿ Espasa Calpe.
Blommaert, J. (2006). Applied ethnopoetics. Narrative Inquiry, 16(1), 181-190.
Etxaniz, X. (1986). Haur folklorearen bilduma. Iruña: Pamiela.
Etxeberria, G. (1986). Ahozko poesia. Donostia: Erein.
Etxeberria, M. (1973). Euskaldunen ipuin harrigarriak. Arantzazu: Jakin.
Larralde, A. (2016). Primeros pasos de un estudio sobre literatura de tradición oral en Baja Navarra. HUARTE DE SAN JUAN. Filología y Didáctica de la Lengua N. 16/Filologia eta Hizkuntzaren Didaktika 16 Z. Pamplona: Universidad Pública de Navarra/Nafarroako Unibertsitate Publikoa, 2016. Págs. 52-80.
Lekuona, J.M. (1982). Ahozko euskal literatura. Donostia: Erein.
Moore, R. (2013). Reinventing ethnopoetics. Journal of Folklore Research: An International Journal of Folklore and Ethnomusicology, 50(1-3), 13-39.
Nancy Bonvillain (ed.). (2016). The Routledge handbook of linguistic anthropology. New York: Routledge.
Oriol, C. (2002). Introducció a l¿etnopoètica. Teoria i formes del folklore en la cultura catalana. Valls: Cossetània Edicions.
Ottenheimer, H. J., & Pine, J. M. (2018). The anthropology of language: an introduction to linguistic anthropology. Cengage Learning.
Salaberri Zaratiegi, P. Coord. (2014). El Patrimonio Cultural Inmaterial: ámbito de la tradición oral y de las particularidades lingüísticas. Pamplona-Iruña, Cátedra Archivo del patrimonio inmaterial de Navarra - Universidad Pública de Navarra. ISBN: 978-84-617-2440-6
Zubiri , J.J. (2002). Haur hizkeraren erabileraz. HIZPIDE, 49, 16¿30.
c) Etnomusikologia
Andrés Vierge, M. (2005). Patrimonio musical de Navarra. Revista de Musicología, 243-256.
Andrés Vierge, M. (2010). Usos y debates sobre la gestión del patrimonio musical en Navarra.: En torno a Pablo Sarasate (1844-1908). Musiker: cuadernos de música, (17), 265-286.
Broclain, E., Haug, B., & Patrix, P. (2019). Introduction. Music: Intangible Heritage?. Transposition. Musique et Sciences Sociales, (8).
Cámara, E. (2001). Músicas de tradición oral y antropología cultural. Revista de Musicología. Vol. II, pp. 1313-1330.
de Oliveira Pinto, T. (2018). Music as Living Heritage: An Essay on Intangible Culture. Berlin: Edition EMVAS.
Gembero-Ustárroz, M. (2013). El patrimonio musical de Navarra: marco legal y reflexiones para el futuro. Tk, Nº 25, 2013, págs. 81-92
Knifton, R. (2018). Local and Global Intersections of Popular Music History and Heritage. The Routledge Companion to Popular Music History and Heritage, 144-152.
Llamas, S. A., & Martí, J. (1999). Música y emigración. El fenómeno musical marroquí en Barcelona. Revista de Musicología, 22(2), 249-251.
Martí Pérez, J. (1999). La tradición evocada: folklore y folklorismo. Tradición Oral, págs. 81-108
d. Landa lana
Banks, M., & Zeitlyn, D. (2015). Visual Methods in Social Research (2nd ed.). Sage Publications Ltd.
Bateman, J. A., & Schmidt, K. H. (2013). Multimodal Film Analysis. Routledge.
Bentkowska-Kafel, A., & MacDonald, L. (Eds.). (2018). Digital techniques for documenting and preserving cultural heritage. ISD LLC.
Cárdenas Tamara, F. (2016). El signo paisaje cultural desde los horizontes de la antropología semiótica. AIBR, Revista de Antropología Iberoamericana, 11(1), 105¿129.
Hammersley, M., & Atkinson, P. (2019). Ethnography: Principles in practice. Routledge.
Hjorth, L., Horst, H., Galloway, A., & Bell, G. (2017). The Routledge Companion to Digital Ethnography. Routledge.
Pink, S. (2011). Multimodality, multisensoriality and ethnographic knowing: social semiotics and the phenomenology of perception. Qualitative Research, 11(3), 261¿276.
Pink, S. (2020). Doing Visual Ethnography (4th ed.). Sage Publications Ltd.
Ruíz Olabuenaga, J. I. (2012). Teoría y práctica de la investigación cualitativa. Teoría y práctica de la investigación cualitativa, 0-0.
Velasco, H., & De Rada, Á. D. (1997). La lógica de la investigación etnográfica. Madrid: Trotta.
Wildfeuer, J. (2014). Film Discourse Interpretation. Towards a New Paradigm for Multimodal Film Analysis. New York: Routledge.
e. Kasua (euskera). LUZAIDE - VALCARLOS
Aintziburu, A., 2009, Luzaiden gaindi 2, Donostia: Elkar.
eta Etxarren, J. B., 2002, Luzaiden gaindi, Donostia: Elkarlanean.
Apezetxea, P. eta Salaberri, P., 2009, Etxalarko etxeen izenak, Etxalar.
Archives Départamentales. [http://earchives.le64.fr].
Arranz, J. B. eta de la Vega, S., 1995, "Singularidad medioambiental de un municipio del Pirineo navarro", Anales de Geografía de la Universidad Complutense 15, 131-139.
Arrosagaray, J. C, 1983, California-tik kantuz, Tolosa: Auspoa.
Arvizu, Fdo. de, 1983, "Problemas de límites y facerías entre los valles navarros y franceses del Pirineo", CEEN 41-42, 5-37.
, 1984, "Problemas de límites y facerías entre los valles navarros y franceses del Pirineo (apéndice documental)", CEEN, 43, 83-136.
, 1992, El conflicto de los Alduides (Pirineo Navarro), Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Barandiaran, J. M., 1925, "Contribución al estudio de la casa rural y de los establecimientos humanos: pueblo de Ataun", Anuario de Eusko Folklore 5, 1-32.
, 1926, "Los establecimientos humanos y las condiciones naturales: pueblo de Aurizperri (Espinal)", Anuario de Eusko-Folklore 6, 1-18.
, 1957-60, "Esbozo etnográfico de Sara", Ikuska 2º. Monografías de la Vida Popular, Bilbo: La Gran Enclopedia Vasca, «Obras Completas» 4, 147-216.
, 1949, "De antroponimia vasca. Los nombres de familia de Sara", Eusko Jakintza 3.2-3, 163-172.
, 1974a, "Rasgos de la vida popular de Dohozti", Bilbo: La Gran Enclopedia Vasca, «Obras Completas», 415-104.
, 1974b, "Materiaux pour une étude du peuple basque à Uhart-Mixe", Ikuska 2º. Monografías de la Vida Popular, Bilbo: La Gran Enclopedia Vasca, «Obras Completas» 4, 105-151.
, 1974c, "Materiales para un estudio del pueblo vasco en Liguinaga", 153-244.
, 1978, "Euskara etni baten gai eta kultura baten adierazgarri", Euskararen liburu zuria, Bilbo: Euskaltzaindia, 306-315.
, 1982-83, "Materiales para un estudio del pueblo vasco en Urepel. Año 1948", Anuario de Eusko-Folklore 31, 9-30.
Buces, J., 2011, Orbaizetako etxeak. La historia de Orbaizeta a través de sus casas, Donostia: Orbaizetako Udala ¿ Aranzadi zientzia elkartea.
Camino, J., 2008, Herria maitez, Eliza maitez, Getaria Lapurdi.
Camino Lertxundi, I., 1997, Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa, Lasarte-Oria: Nafarroako Gobernua.
, 2004, "Nafarroa Behereko euskara", FLV 97, 445-486.
, 2008, "Nafarroa Behereko euskara zaharra", ASJU 42.1, 101-170.
, 2015a, "Oztibarreko mintzoaz eta haren lexikoaz", FLV 119, 5-60.
, 2015b, "Amikuzeko heskuararen hezurdura lektala", in I. Epelde (arg.), Euskal hizkera eta dialektoak gaur egun, Lapurdum-en ale berezia 3, 27-79.
Capdevila, J., 2009, Historia del deslinde de la frontera hispano-francesa. Del tratado de los Pirineos (1659) a los tratados de Bayona (1858-1868), Madril: Centro Nacional de Información Geográfico.
Caro Baroja, J., 1929, "Algunas notas sobre la casa en la villa de Lesaca", Anuario de Eusko Folklore 9, 67-91.
, 1974, De la vida rural vasca, Donostia: Txertoa, «Estudios vascos» 4.
, 1982, La casa en Navarra, Iruñea: Caja de Ahorros de Navarra, lehen liburukia.
Carrasco, J., 1973, La Población de Navarra en el siglo XIV, Iruñea: Universidad de Navarra.
Ciérbide, R., 1993, Censos de población de la Baja Navarra (1350-1353 y 1412), Tübingen: Niemeyer, «Patronymica Romanica» 7.
Descheemaeker, J., 1949, "La question d¿Ondarrolle", Eusko Jakintza vol. III, 2-3 zk., 237-261.
Doike Eskuara Taldea, 2005, Baztango etxeen telefono gida, Iruñea: Baztango Udala - Nafarroako Gobernua.
Dubarat, V. eta Daranatz, J. B., 1926, Un procès entre l¿évêché de Bayonne et le monastère de Roncesvaux au XIVe siècle, Baiona: Imprimerie du «Courrier», extrait du Bulletin de la Société des sciences, lettres et arts de Bayonne.
Elosegi, X., 2005, Sara, etxeak eta deiturak lau mendez (XVI-XIX), Donostia: Eusko Ikaskuntza, «Lankidetzan» 31.
Etxeberria, F. eta Sukunza, J. J., 2009, Recopilación fotográfica de las casas, caseríos y bordas de Ezkurra / Ezkurrako etxe, baserri eta borden argazki bilketa, Ezkurra: Ezkurrako Udala.
Etxepare, B., 1980 (1545), Linguae vasconum primitiae, P. Altunak paratu edizio kritikoa, Bilbo: Mensajero.
Euskaltzaindia, 2018, Euskaltzaindiaren Hiztegia, [https://www.Euskaltzaindia.eus]
, 2018, Euskararen Herri Hizkeren Atlasa, [https://www.euskaltzaindia.eus]
, 2021a, Ohiko euskal mintzamoldeen antologia, [www.euskaltzaindia.eus]
, 2021b, Euskal Onomastika Datutegia (EODA), [https://www.euskaltzaindia.eus]
Garmendia, J., 1971, "El «eskalapineilia» de Valcarlos", CEEN 8, 221-226.
Gavel, H., 1938, "Sur l¿origine du nom des Aldudes", Gure Herria 18, 86-87.
Géoportail, [https://www.geoportail.gouv.fr/]
Goihenetxe, E., 2011 (1966), Onomastique du Nord du Pays Basque (XIe-XVe siècles), X. Videgainek paratu argitalpena, Bilbo: Euskaltzaindia, «Iker» 27.
Iñigo, A., 1996, Toponomástica histórica del valle de Santesteban de Lerín, Lizarra: Nafarroako Gobernua.
, 2000, "Nombres de oficios en la oiconimia navarra", FLV 83, 139-149.
, 2008, "Izengoitiak Nafarroako oikonimia historikoan", Jean Haritschelhar-i omenaldia, 281-307, Bilbo: Euskaltzaindia, «Iker» 21.
Irigarai, A., 1958, Prosistas navarros contemporáneos en lengua vasca. XX-garren mendeko Nafarroako euskal idazlariak, Iruñea: Vianako Printzea Erakundea.
Izengabea, 1787, Tratado Definitivo de Límites entre España y Francia en Los Pirineos, Madril: Imprenta Real.
Izengabea, 1885, Tratado de límites de dos de diciembre de 1856 entre España y Francia, puesto en vigor el 15 de abril de 1859, Iruñea: Imprenta Provincial.
Izeta, M., 1996, Baztango Hiztegia, Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Jimeno, J. M., 1973, "El mito del Camino Alto entre Roncesvalles y Saint-Jean-Pied-de-Port", PV 130-131, 85-175.
, 2010 (1969), De Valcarlos a Roncesvalles, Iruñea: Luzaideko Udala, Pamiela eta Euskara Kultur Elkargoa, «Obras Completas de José Mª Jimeno Jurío» 5.
Jimeno, J. M. (zuz.), 1996a, Nafarroako Toponimia eta Mapagintza / Toponimia y Cartografía de Navarra XXXIV. Aezkoa, Iruñea: Nafarroako Gobernua.
, 1996b, Nafarroako Toponimia eta Mapagintza / Toponimia y Cartografía de Navarra XXXV. Auritz ¿ Erroibar ¿ Kintoa ¿ Luzaide ¿ Orreaga, Iruñea: Nafarroako Gobernua.
Kamino, P. eta Salaberri, P., 2001, "Aditz trinkoen orainaldiko formak Luzaideko hizkeran", FLV 87, 193-202.
, 2004, "Nafarroa Behereko hiru eskutitz", FLV 95, 89-113.
, 2006, "Luzaideko eta Ondarrolako hiru gutun", FLV 101, 95-108.
, 2007, Luzaideko Euskararen Hiztegia, Iruñea: Nafarroako Gobernua - Euskaltzaindia, «Mendaur bilduma» 3.
Kamino, P., Salaberri, P. eta Zubiri, J. J., 2004, "Luzaideko hizkera adierazkorra. 1. Sakreak", FLV 96, 317-332.
Lacombe, G., 1971-72, "Notes sur le basque des Aldudes : noms de maisons, mots et récits populaires", Anuario de Eusko-Folklore 24, 25-44.
Martínez Ruiz, J., 1998, "Los mojones internacionales desde Biriatou hasta Arneguy. Sucinta guía para el acceso a los mojones 1 al 196 (de Chapitelaco-arria a Pertole)", Bidasoako Ikaskuntzen Aldizkaria / Boletín de Estudios del Bidasoa / Révue d¿Études de la Bidassoa 16, 211-298.
Mitxelena, K., 1997, Apellidos Vascos, Donostia: Txertoa, bosgarren argitaraldia.
Orpustan, J.-B., 2000, Les noms des maisons médiévales en Labourd, Basse-Navarre et Soule, Baigorri: Izpegi.
Ostolaza, I., 1978, Colección Diplomática de Santa María de Roncesvalles (1127-1300), Iruñea: Nafarroako Foru Aldundia, PV-CSIC.
Perurena, P., Salaberri, P. eta Zubiri, J. J., 2011, Goizuetako etxeen izenak, Iruñea: Pamiela.
Poupel, R., 1968, "Noms de maisons et lieux-dits de Cambo", Gure Herria 4-5-6, 119-131.
Sagaseta, M. A., 1975, "Estudio de los bailes de Valcarlos", CEEN 20, 119-182.
, 2011, Luzaideko dantzak, Bilbo: Herritar Berri-Astero / Baigorri-Gara.
Salaberri Ibarrolakoa, 1856, Vocabulaire de mots basques bas-navarrais traduits en langue française, Baiona.
Salaberri, P., 2000, "Luzaideko euskara, Mezkirizkoaren eta Aezkoakoaren argitan", in K. Zuazo (arg.), Dialektologia Gaiak, 221-259, Gasteiz: Arabako Foru Aldundia.
, 2003, Euskal Deiturategia: Patronimia, Bilbo: Udako Euskal Unibertsitatea.
, 2004, Nafarroa Behereko herrien izenak. Lekukotasunak eta etimologia, Iruñea: Nafarroako Gobernua.
, 2006, "Nafarroako euskal oikonimiaz", in J. A. Lakarra eta J. I. Hualde (arg.), Studies in Basque and Historical Linguistics in Memory of R. L. Trask / R. L. Trasken Oroitzapenetan. Ikerketak Euskalaritzaz eta Hizkuntzalaritza Historikoaz, 871-893, Donostia - Bilbo: Gipuzkoako Foru Aldundia - UPV/EHU (ASJU 40).
, 2009, Izen ttipiak euskaraz, Bilbo: Euskaltzaindia, «Onomasticon Vasconiae» 26.
, 2011, "Bokalen garapena Garaziko euskaran: Etxepareren hizkeratik Luzaidekora", in J. A. Lakarra, J. Gorrochategui eta B. Urgell (arg.), 2nd Conference of the Luis Michelena Chair / Koldo Mitxelena katedraren II. Biltzarra / II. Congreso de la Cátedra Luis Michelena, 263-286, Gasteiz: UPV/EHU.
, 2020, "Arauketa eta ikerketa, elkarren adiskide beharrak", in R. González de Viñaspre (arg.), Euskal onomastika aplikatua XXI. mendean, 155-168, Bilbo - Madril - Frankfurt: Euskaltzaindia - Iberoamericana Vervuert.
eta Salaberri, I., 2016, "An introduction to Basque aspiration: the contribution of onomastics", FLV 122, 365-391.
eta Zubiri, J. J., 2009, "Euskal deituren jatorria eta etxe izengoitiak", in R. Etxepare, R. Gómez eta J. A. Lakarra (arg.), Beñat Oihartzabali Gorazarre. Festschrift for Bernard Oyharçabal, 819-830, Donostia - Bilbo: Gipuzkoako Foru Aldundia - EHU (ASJU 43.1-2).
Sánchez, J. A., 2014, Ondarrola o los avatares de una frontera, Iruñea: Garrasi.
Satrustegi, J. M., 1961, "Aportación al estudio de la onomástica tradicional vasca", Euskera 6, 209-229.
, 1964, "Luzaideko otoitz ttipiak", Egan 1-6, 19-31.
, 1965, Bordel bertsularia, Donostia: Auspoa, «Auspoa liburutegia» 45-46.
, 1965-66, "Las casas de Valcarlos", Anuario de Eusko-Folklore 21, 13-34. Lan honek berriz Revista de Dialectología y Tradiciones Populares-en ikusi zuen argia, 1968an (24.1-2, 121-145).
, 1967, Luzaide¿ko kantiak, Donostia: Auspoa Liburutegia, 65.
, 1969a, "Libro de cuentas de un herrero de Valcarlos (S. XIX)", FLV 2, 133-286.
, 1969b, "Estudio del grupo doméstico de Valcarlos", CEEN 2, 115-213.
, 1969-70, "Toponimia de Valcarlos", Anuario de Eusko-Folklore 13, 129-158.
, 1970, "Notas al libro de cuentas de Valcarlos", FLV 4, 95-133.
, 1971, "Correspondencia familiar vasca del siglo XIX", FLV 9, 269-290.
, 1991, "Anotaciones extralingüísticas a un antiguo texto vasco", in J. A. Lakarra eta I. Ruiz de Arzallus (arg.), Memoriae L. Mitxelena magistri sacrum, 79-92, Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia (ASJU-ren gehigarriak 14).
, 1999, "Lamias y sirenas a través de la simbología", CEEN 74, 497-520.
Sermet, J., 1976, ¿La Frontière hispano-française des Pyrénées et les conditions de sa délimitation. Pyrénées¿, Pyrenees 106, 151-187.
Xamar (Juan Carlos Etxegoien), 2016, Etxea: Ondarea, Historia, Mintzoa, Iruñea: Pamiela ¿ Erroa argitaletxea.
Zubiri, E., 1990, Artikulu bilduma, R. M. Pagola (arg.), Donostia: Editoreen Elkartea - Eusko Jaurlaritza, «Klasikoak» 41.