José F. Alenza García, Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) Administrazio Zuzenbideko katedraduna, “La defensa de la identidad de don Quijote” (“On Kixoteren identitatearen defentsa”) artikuluaren egilea da. Artikulu hori "eHumanista" aldizkarian argitaratu dute berriki (Kaliforniako Unibertsitatearen argitalpen zientifikoa). Bertan, egileak Zuzenbidea eta biometria benetako nortasuna eta identitate digitala gordetzeko tresna egokiak direla defendatzen du Miguel de Cervantesen obratik ateratako adibideak erabiliz. “Biometria, administrazio zuzenbidea eta datuak” ikerketa-proiektuaren parte da argitalpena, eta Estatuko Ikerketa Planaren 2022ko dirulaguntzen deialdiaren esparruan finantzatu da. Era berean, egileak lantzen dituen ikerketa-ildoetako bi batzen ditu artikuluak: biometriaren araubide juridikoa eta Zuzenbidearen kultura literarioa.
José F. Alenza katedraduna, artikuluaren egilea, NUPen.
Artikuluan, José F. Alenzak azaltzen du biometriak, parametro batzuei esker, identifikazio pertsonala egiaztatzen duela, eta horrek segurtasuna ematen diola bai tratamenduaz arduratzen den erakundeari edo enpresari, bai datuak ematen dituen pertsonari ere, eta bi aldeak babesten dituela iruzurrezko erabileren aurrean. Gainera, adierazi bezala, identitatea egiaztatzeko existitzen diren teknologia onenak erabiltzea datu pertsonalak babesteko behar den arretaz jokatzeko betebeharraren ondorioa da.
Hala ere, egileak adierazi du biometria bidezko identifikazioak, batez ere aurpegi ezagutzaren bidezkoak, arbuio eta beldur handia eta zalantza ugari piztu dituela. Ordea, bere ustez “horiek teknologia ez ezagutzearen ondorio dira”, eta, hain zuzen ere, “jarrera zuhurregi horrek” babestu nahi diren eskubideak urratzea ekar dezake. Baieztapen hori ilustratzeko, identitatea faltsutzearen adibide bat jarri du: enpresa bat, mikrokreditu baten kontratatazioa egiten ari zela, kondenatu egin zuten faltsutu zuten pertsona baten identitatea behar bezala ez egiaztatzeagatik.
Artikuluan adierazten den bezala, Europako araudiak hiru segurtasun-mailatan sailkatzen ditu identifikazio-sistemak: baxua, tartekoa eta altua. Hori zehazteko, hiru autentifikazio faktore mota daude: jabetzan oinarritutakoak (subjektuak objektu bat izan behar du bere identitatea egiaztatzeko), ezagutzan oinarritutakoak (erabiltzailea eta pasahitza) edo pertsona horri “atxikitako autentifikazio faktoreetan” oinarritutakoak (pertsona fisikoen atributu fisikoak). Hiru horietatik bi elkartzen direnean, segurtasun maila altua dela esaten da.
Identitate arazoak On Kixote obran
José F. Alenzak bere artikuluan azaltzen duen bezala, luze jo zuen pertsonen identitatea kontrolatzeko sistemak orokortu ziren arte. XIX. mendera arte ez ziren erroldak sortu, eta Nortasun Agiri Nazionala 1944koa da. Argazkigintza sortu aurretik, pertsona baten datu bakarrak izen-abizenak, filiazioa, helbidea eta deskribapen fisikoa ziren, eta horrek pertsona batzuen identitateak nahastea eta faltsutzea ekarri zuen.
Hain zuzen ere, artikuluak On Kixote (1605) liburutik ateratako adibide bat azaltzen du; izan ere, lan horretan alderdi juridikoak etengabe eta modu nabarmenean agertzen dira. Horien artean, egileak Basoko Zaldunaren edo Ispiluen Zaldunaren pasartea nabarmentzen du, zeinak esaten baitu On Kixote garaitu duela, baina ez da Kixote bera, haren identitatea faltsutu duen norbait baizik. Era berean, artikuluak azpimarratzen du erretratua zein garrantzitsua zen argazkirik ez zegoen garaian norbait ezagutzeko eta existitzen zela frogatzeko. Gehiengoaren ustearen baliabidea ere azaltzen da, baina ez zen nahitaez fidagarria zer zen erreala eta zer ez erabakitzeko. Bestalde, egileak Santxo Panzaren papera nabarmentzen du, pertsonaia hori aurpegiko eta ahozko ezaugarrien bidez egindako biometria bidezko identifikazioaren aldekoa baita.
Azpimarratzekoa da ustez Avellanedarena den Kixoteren artikulu apokrifoa, zeina berez baita biografia faltsu eta baimenik gabea. Miguel de Cervantesek berak artikulu horretako pertsonaietako batzuk sartu zituen “On Kixote” lanaren bigarren zatian. Bertan, benetako obrako pertsonaiek salatu egiten dute liburu apokrifoaren faltsutasuna, baita beren identitatea faltsutzen saiatu diren pertsonaiak ere.